Οι γάτες των φορτηγών

Είναι η φαντασία μας, είναι οι ψυχολογικές μας ανάγκες , οι αναπόφευκτες αρνήσεις και οι αναγκαιότητες μια απαγορευτικής και στερητικής πραγματικότητας που μας ναυτολογούν στο ατομικό ταξίδι της ζωής μας. Και είναι αυτή η ανεκπλήρωτη επιθυμία της ευτυχίας που μας σπρώχνει στην αναζήτηση υποκατάστατων της. Είμαστε οι ναυτικοί και η γάτα υποκαθιστά ότι πιο πολύ λαχταρούμε αλλά δεν μπορούμε να έχουμε . Μας ανακουφίζει αλλά στην πραγματικότητα είναι η ζωντανή απόδειξη της στέρησης και στην ουσία την μισούμε για αυτό.
Από την στιγμή που δεν μπορούμε να διαχειρισθούμε τη ανάγκη με την αρχή της πραγματικότητας η εξάρτηση από την γάτα γίνεται εξοντωτική. Θανάσιμη ψυχολογική αναμέτρηση. Ελευθερία/ εξάρτηση.
Όλοι γνωρίζουμε ότι ο μαύρος θάνατος είναι η Πανώλη . Τόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει η γάτα που πάνω της επενδύσαμε τόσα. Τόσο επικίνδυνη είναι η ‘αγάπη’ μας, από φόβο για κάτι πιο ταιριαστό σε μας , η από κομφορμισμό, η χειρότερα από αδυναμία αντιμετώπισης της πραγματικότητας.
Σε τελευταία ανάλυση η γάτα είναι αυτό που είναι όχι αυτό που την κάνουν οι επιθυμίες και οι ανάγκες μας.
Πάντα εκπληκτικός ο Καββαδίας.
Κλεοπάτρα Περισσάκη

Ο Δον Κιχώτης μπορεί και να μην πολεμούσε ανεμόμυλους………..

Στην αρχαία Αττική το ρήμα συκοφαντώ δήλωνε την λαθραία εξαγωγή σύκων. Η ετυμολογία των λέξεων: συκοφάντης –συκοφαντώ, προέρχεται από τα: σύκον+φαίνον , δηλαδή αυτός που πρόδιδε ‘τους παρά τον νόμο εξαγωγείς σύκων’ από την Αττική.
Τελικά το ρήμα πήρε την σημασία του κατηγορώ κάποιον ,του αποδίδω κακές πράξεις εν γνώσει μου ότι δεν τις έκανε. Ταυτόσημα ρήματα θεωρούνται τα: διαβάλλω ,δυσφημώ και σχεδόν συνώνυμα τα: κατηγορώ, μέμφομαι, κατακρίνω ,αποδοκιμάζω . Θα μπορούσε ενδεχομένως να διευρυνθεί λεξικολογικά η σημασία του ρήματος και σε άλλα ρήματα όπως τα: μειώνω, γελοιοποιώ και γενικά σε όσα σπιλώνουν την αξιοπιστία και το γόητρο κάποιου άλλου. Αυτό που συχνά χαρακτηρίζεται σαν ‘γραφικότητα η Δονκιχωτισμός’
Σε όλες τις περιπτώσεις το ρήμα , τα ταυτόσημα και συνώνυμα του δηλώνουν βλάβη προσώπου. Η πιο σωστά, βλάβη του κοινωνικού ρόλου, που το συγκεκριμένο πρόσωπο διαδραματίζει. Γνωρίζουμε όλοι, ότι στην κοινωνική-επαγγελματική ζωή, ο κάθε άνθρωπος είναι πιο πολύ ρόλος παρά άτομο. Και ότι ο ρόλος –ειδικά για δημόσια πρόσωπα-καθορίζει συχνά κοινωνικά πρότυπα και επηρεάζει ισορροπίες και σκοπιμότητες. Μια Δημόσια περσόνα γίνεται μαθησιακό μοντέλο ανεξάρτητα αν ανήκει στον πολιτικό η καλλιτεχνικό χώρο. Λογικά λοιπόν αυτό που προκαλεί την συκοφαντία , είναι η δύναμη του ρόλου . Οι αλλαγές που συντελούνται η που εμποδίζονται από την δύναμη του.

Έλα να παίξουμε!

Λαίλαπας αλληλοσυγκρουόμενων μηνυμάτων το ποίημα του Μ. Αναγνωστάκη , ‘έλα να παίξουμε’.
Η πρώτη αίσθηση είναι απελπιστικά γκρίζα. Θυμίζει συνθηκολόγηση, παραίτηση , γερατειά. Προετοιμασία μετάβασης στο ‘εκεί’ . Στους φίλους που έφυγαν πρώτοι ….. και δεν χρειάζεται πια να πυροβολούνται ,για αυτό δωρίζονται οι αμυντικοί πύργοι…….
Μια αντίφαση που μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο αν επιχειρηθεί η ερμηνεία της λέξης φίλοι , με έννοιες όπως, ανάγκες, πάθη, αδυναμίες , νευρώσεις . Τα Φροϋδικό ‘εκείνο’.
Τότε το ποίημα γίνεται θριαμβικό. Ύμνος ελευθερίας ,‘ κρυπτογράφηση’ μυστικής ψυχολογικής μεταστοιχείωσης και ανάτασης. Πέρασμα από το ‘χρειάζομαι και εξαρτώμαι’ στο ‘επιλέγω αποδεσμεύομαι και ενεργώ’. Επικράτηση του Φροϋδικού ‘υπερεγώ’,με μηχανισμούς εξιδανίκευσης και μετουσίωσης .

Αθανασία

Ο αυτοπροσδιορισμός και η νοηματοδότηση της ζωής, είναι πράξεις ευθύνης. Είναι απόφαση στην αναλογία του πόσο ‘είμαι’ , του πόσο ‘γίνομαι’ και κυρίως του πως διαχειρίζομαι την απώλεια. Γιατί κάθε αλλαγή , αναγκαστική η από επιλογή εμπερικλείει απώλεια.
Απώλεια αυτών που πρέπει να αποχωριστούμε για να συντελεσθεί η αλλαγή απώλεια, αυτών που δε χωράνε στην αλλαγή .
Ο Freud ασχολήθηκε διεξοδικά με το θέμα αυτό, κυρίως σαν αντίσταση στην θεραπευτική αλλαγή. Ακριβώς γιατί ακόμα και η θεραπευτική αλλαγή προαπαιτεί μια μετάβαση. Μια μορφή απώλειας, από μια κατάσταση γνωστή ‘του είμαι τώρα’, σε μια άλλη κατάσταση άγνωστη του ‘ του τι θα γίνω μετά’ . Αναμοχλεύει φόβους θανάτου. Πιο σωστά φόβους ΄μικροθανάτων. Κατά την ορολογία του Freud τα ψηλά του θανάτου .

Παγίδες Ναρκισσισμού

Ζούμε την εποχή των αλλαγών των αντιφάσεων και της ανασφάλειας. Οι σταθερές αξίες είναι παρωχημένες. Η γλώσσα μας έχει χάσει την επικοινωνιακή της αξία. Οι λέξεις έγιναν τόσο πολυσήμαντες και πολυνοηματικες, τόσο πολύ εξαρτώμενες από το καταστασιακό περιβάλλον αλλά κυρίως τους κρυφούς στόχους που τελικά οδηγούν σε παρανόηση και όχι συνεννόηση. Έχουμε αποκοπεί συναισθηματικά από τους άλλους. Ο κάθε ένας από εμάς έγινε ένας σύγχρονος Νάρκισσος. Αποξενωμένος από υπαρξιακές ανησυχίες, απορροφημένος στην δική του ιστορία στο δικό του καθρέφτισμα, ακυρώνει και ακυρώνεται κοινωνικά.

Ο όρος ναρκισσισμός δηλώνει τον εγωκεντρισμό και την αυταρέσκεια. Σχετίζεται με τον μυθολογικό Νάρκισσο που παγιδευμένος στον αυτοθαυμασμό αδιάφορος σε κάθε άλλο ερέθισμα, απορροφήθηκε από το ίδιο του το είδωλο και πνίγηκε στα νερά που το ανακλούσαν. Δυστυχώς η εποχή ενθαρρύνει η και εκτρέφει τύπους προσωπικότητας, που στην γλώσσα της ψυχολογίας θα μπορούσαν να διαγνωσθούν σαν Ναρκισσιστική προσωπικότητα η Ναρκισσιστική διαταραχή.

To μαχαίρι ( Καββαδίας)

Η μελοποιημένη απόδοση του ποίηματος του Καββαδία, το μαχαίρι - υπερτερεί συνειρμικά τουλάχιστον - όταν ακούγεται από την ανδρική φωνή του Παπακωσταντίνου. Η γυναικεία φωνή – ακόμα και αυτή της Πρωτοψάλτη που αν και υπέροχη, δεν μπορεί να συγκινεί το ίδιο σε μια αφήγηση που μιλά για πάθη, απόλυτα ανδρικά. Κρυφά, αρχέτυπα και τραγικά. Μοιάζει πως στο ποίημα - ‘το μαχαίρι’ - ο Καββαδίας αγγίζει την ανδρική ψυχή, κυρίως στην έκφραση αμφιθυμίας στην αναπόφευκτη οιδιπόδεια διαδρομή. Οιδιπόδεια με την έννοια της εξέλιξης, της κοινωνικοποίησης. Της διαμόρφωση της προσωπικότητας - το σύστημα των ηθικών αρχών και αξιών που προσδιορίζουν την υποκειμενική αντίληψη αφηρημένων εννοιών όπως είναι η προσωπική τιμή.

‘Επέστρεφε συχνά και παίρνε με την νύχτα’.

‘Επέστρεφε συχνά και παίρνε με την νύχτα’.

Στην εποχή που η τεχνοκρατία, η ψηφιακή ‘πραγματικότητα’ και η αναπτυσσόμενη εμβιομηχανική προγραμματίζουν το μυαλό μας, ναρκώνουν τις αισθήσεις μας, ένα ποίημα όπως το ‘επέστρεφε’ του Καβάφη είναι ελπίδα. Γιατί ελπίδα, είναι η επιθυμία. Κάθε ‘επιθυμία παληά που ξαναπερνά στο αίμα’