Παρασκευή 27 Μαΐου 2011

Ζωή με τον καρκίνο

Κανείς άνθρωπος δεν θα μπορούσε να είναι όμοιος με ένα άλλο, εκτός και  αν είναι κλώνος. Το ίδιο  ισχύει και  για τον καρκίνο. Η αιτία του διερευνάται ακόμα  και  η θεραπεία του παραμένει πιθανολογική. Αυτή η ανομοιότητα   συνάγεται αξιωματικά,  από τα γραφόμενα του γενετιστή F.S. Collins  στο βιβλίο του, η γλώσσα του Θεού. ‘Το  DNA  μας είναι ένα πρόγραμμα υπολογιστή( πληροφοριακό υλικό) εγκατεστημένο στο πυρήνα του κυττάρου μας. Το  γονίδιο είναι μια  ‘ειδική οδηγία’ που σχηματίζεται από  χιλιάδες bits του ειδικού κώδικα   του γενετικού πληροφοριακού υλικού. Το σύνολο του  κληρονομικού υλικού  μας   (το σχέδιο του ανθρώπινου γονδιώματος,  το  DNA)  μοιάζει να υπολογίζεται  σε μια  αλληλουχία  που φτάνει το μήκος τριών δισεκατομμυρίων βάσεων’.
Έτσι λοιπόν η ζωή με τον καρκίνο, δεν μπορεί  να είναι ίδια για όλους του καρκινοπαθείς. Είναι μια ανεπανάληπτη  ατομική εμπειρία. Ένας  μοναδικός άνθρωπος σε χαρακτήρα, σωματική κατάσταση ηλικία, φύλο και κοινωνική θέση με ένα καρκίνο μοναδικό σε εντόπιση, κακοήθεια  και στάδιο. Μια μοναδική αλληλοεπίδραση και αποτέλεσμα, που απαιτεί μια μοναδική προσέγγιση. Στην γλώσσα της ιατρικής αυτό λέγεται εξατομικευμένη θεραπεία. Είναι λοιπόν σε αρκετές περιπτώσεις άστοχα ,  -αν και καλοπροαίρετα -τα διάφορα υπερενθουσιώδη δόγματα , ‘πολέμησε, νίκησε , ζήσε’  που πολύ συχνά  αντί να βοηθούν, καταρρακώνουν.  Όταν από τον αδύναμο ζητείται περισσότερη δύναμη, τότε υπονοείται   ότι δεν προσπαθεί αρκετά, ενώ θα μπορούσε να το κάνει. Ότι επομένως είναι απρόθυμος  η ότι κατηγορείται για κάτι. Όπως ο καταθλιπτικός μπροστά σε μια κωμωδία νοιώθει πιο καταθλιπτικός, ακριβώς γιατί δεν μπορεί να γελάσει όπως οι άλλοι. Ας μη ζητείται λοιπόν από τον καρκινοπαθή,  να συμπεριφέρεται σαν να μην του συμβαίνει κάτι κακό . Του συμβαίνει. Και δεν πρέπει να ωθείται σε παθολογικές άμυνες του εγώ όπως η άρνηση. Είναι πολλά τα αρνητικά σε  προχωρημένο στάδιο  καρκίνου. Εύκολα  τα  φαντάζεται κανείς. Χειρουργείο, χειμηοθεραπείες, παρενέργειες, αλωπεκία και κυρίως, απειλή ζωής. Το χρονόμετρο ζωής μετρά διαφορετικά. Ζωντανός, αλλά όχι  ακριβώς. ‘Επάρατη νόσος’ υπάρχει ακόμα το κοινωνικό στίγμα. Η πιο δίκαια ο φόβος. Ο  νεκρός  του αύριο τρομάζει. Ο μελλοθάνατος άλλοτε ηρωοποιείτε και άλλοτε δαιμονοποιείται. 

Παρασκευή 20 Μαΐου 2011

Εξαρτημένη(Εξαρτητική)Προσωπικότητα. (Dependent personality)


Η εξαρτημένη προσωπικότητα, καθημερινή και συνηθισμένη, μοιάζει –δεν είναι όμως ίδια- με την Εξαρτητική διαταραχή  προσωπικότητας. Η διαταραχή   ταξινομείται στην  Ομάδα Γ, των διαταραχών της προσωπικότητας. ( διαγνωστικό σύστημα DSM-IV). Ενώ η   προσωπικότητα  που δεν είναι αρρώστια, είναι πολύ κοινή και  ξεχωρίζει  με τα ‘κάποια’ ιδιαίτερα δικά της χαρακτηριστικά, άλλοτε αθώα, άλλοτε ενοχλητικά και άλλοτε δυναμικά  αυτοκαταστροφικά.
Η εξαρτημένη προσωπικότητα σύμφωνα με τον Freud σχετίζεται με καθήλωση στο στοματικό στάδιο. Στην ηλικία δηλαδή των πρώτων 18 μηνών της ζωής,  που υπάρχει και η μεγαλύτερη εξάρτηση από τους γονείς. Για αυτό και είναι φυσικό , οι  ψυχολογικές ανάγκες  εξάρτησης στην ενήλική ζωή να είναι και  περισσότερες και εντονότερες. Σε αυτό το στάδιο ζωής προέχουν οι  ενορμήσεις αφού το βρέφος σύμφωνα με την τοπογραφική και δομική θεωρία του Freud είναι ασυνείδητο, προεγώ (id). Οι  συγκρουσιακές καταστάσεις, που ασφαλώς δεν είναι ίδιες  για κάθε άτομο,( εξαρτώνται από την βιολογική προικοδότηση, τον γονέα και άλλους παράγοντες), με  τον μηχανισμό της απώθησης  σπρώχνονται και κρύβονται στο ασυνείδητο.  Εκεί    μεταμφιέζονται και επιστρέφουν στο συνειδητό σαν  σύμπτωμα σαν ψυχιατρική διαταραχή.  Συνήθως όμως   επενδύονται συναισθηματικά και  επιστρέφουν αργότερα  στο συνειδητό σαν κοινωνικές ανάγκες, η χαρακτηριστικά προσωπικότητας, που καθορίζουν συγκεκριμένες συμπεριφορές.

Τρίτη 17 Μαΐου 2011

Το ψυχικό όργανο ( μια απλουστευμένη προσέγγιση)

Το ψυχικό όργανο δεν έχει ανατομική υπόσταση, αποτελεί  επινόηση του Freud, στην προσπάθεια του να περιγράψει τις λειτουργίες του ψυχισμού μας. Το οραματίστηκε σαν   όργανο, με    δομή και χώρο, από  το οποίο  απορρέουν  οι  ψυχικές λειτουργίες. Διατύπωσε πέντε   θεωρίες/μοντέλα  προκειμένου να το περιγραξει. 1) Τοπογραφική  2)   Δομική 3) Δυναμική 4) Οικονομική 5) Γενετική ή αναπτυξιακή.

Στο Τοπογραφικό μοντέλο,  εμπερικλείονται το συνειδητό, το προσυνειδητό και το ασυνείδητο (υποσυνείδητο). Είναι   διαφορετικοί χώροι, με διαφορετικό υλικό ο κάθε ένας, αλλά   δεν αντιστοιχούν σε ανόλογες  ανατομικές περιοχές του εγκέφαλου. Είναι σχηματικές έννοιες ψυχικής λειτουργίας, με αμφίδρομή επικοινωνία   με ενδιάμεσο το   προσυνειδητό. ( συνειδητό ↔ προσυνειδητό    ασυνείδητο (υποσυνείδητο)
Το συνειδητό, είναι το σύνολο των ψυχικών   λειτουργιών στην καθημερινή έκφραση της ζωής μας. Είναι  η εγρήγορση, η αντίληψη και η ενημερότητα για την  πραγματικότητα. Την εξωτερική πραγματικότητα όπως την προσλαμβάνουμε με τα πέντε αισθητήρια όργανα μας, τις αισθήσεις μας. Την εσωτερική πραγματικότητα όπως την επεξεργαζόμαστε  στους εγκεφαλικούς νευρώνες μας και βιώνεται  σαν σκέψη, φαντασία, επιθυμία και όποια άλλη ανθρώπινη έκφραση.
Το προσυνειδητό, είναι το  ψυχικό υλικό για το οποίο δεν έχουμε  άμεση επίγνωση,  αλλά που μπορούμε να το φέρουμε  στο επίπεδο της συνείδησης, εάν διαλέξουμε  να εστιάσουμε την προσοχή μας σε αυτό.  Είναι ‘αποθηκευμένο΄ εκεί με την ίδια ‘λογική’  που πολλά αντικείμενα του νοικοκυριού μας, φιλοξενούνται στην αποθήκη .
Το ασυνείδητο, είναι το αποκηρυγμένο   ψυχικό υλικό που έχει αποβληθεί από το συνειδητό και  καταχωνιασθεί  στο ασυνείδητο. Αυτό έχει γίνει με τον μηχανισμό της  απώθησης. Δεν μπορούμε να το επαναφέρουμε πίσω με συνειδητό  εστιασμό της προσοχής. Ωστόσο  το υλικό αυτό, έχει δικά του μυστικά μονοπάτια επιστροφής. Το κατορθώνει μέσα από  τα όνειρα, τις παραδρομές της γλώσσας, τους ελεύθερους  συνειρμούς  και φυσικά τα συμπτώματα. Τα σύμπτωμα, -σύμφωνα με την ψυχοδυναμική θεωρία- είναι η μεταμφιεσμένη μορφή του απωθημένου  συγκρουσιακού  υλικού. Συμπτώματα όπως το άγχος, η καταναγκαστική συμπεριφορά, η φοβία και άπειρα άλλα, είναι η ψυχοσύγκρουση μεταμφιεσμένη. Γιατί  μόνο έτσι - μεταμφιεσμένη σε σύμπτωμα-, ξεγελά  το εγώ και αναδύεται στο συνειδητό.

Κυριακή 8 Μαΐου 2011

Δραματική Προσωπικότητα. ( Ιστριονική )

Η Δραματική προσωπικότητα δεν είναι άλλη από αυτό που ο κόσμος γνωρίζει σαν υστερική προσωπικότητα (hysterical). Η νέα ονομασία είναι αναγκαία διότι έτσι δηλώνεται ότι διαφέρει από την γνωστή παλιομοδίτικη ‘υστερία’ στο ότι δεν παρατηρούνται συμπτώματα μετατροπής. Αυτά τα συμπτώματα παρατηρούνται στην Διαταραχή Μετατροπής και στην αποσυνδετική Διαταραχή αλλά και εδώ το όνομα έχει αλλάξει για ευνόητους λόγους. Επίσης δεν περιγράφεται η Δραματική Ιστριονική Δαταραχή της Προσωπικότητα. Και οι τρεις αυτές ψυχοπαθολογικές καταστάσεις αναγνωρίζονται βάσει σαφών κλινικών κριτηρίων. (Διαγνωστικό σύστημα DSM-IV).
Η Δραματική προσωπικότητα καθορίζεται από την πληθωρική και θεατρική έκφραση συναισθήματος προκειμένου να ικανοποιηθεί η ανάγκη μονοπώλησης της προσοχής και του θαυμασμού των άλλων. Μια ανάγκη, ένας σκοπός που ‘αγιάζει τα μέσα’ σε επινοήσεις, χειρισμούς και μανούβρες. Όταν όμως ο σκοπός αυτός δεν ικανοποιείται η δυσφορία που εκφράζεται είναι ακραία σε εκρήξεις μομφής, εκρήξεις οργής η κρουνούς δακρύων.
Οι άνθρωποι με δραματική ( ιστριονική ) προσωπικότητα είναι δραστήριοι κοινωνικά χαριτωμένοι και ενθουσιώδεις. Γίνονται εύκολα ‘φίλοι’, θαυμαστές η υποψήφιοι εραστές προκειμένου να εκταμιεύσουν το ποσό της συγκίνησης που τους χρειάζεται στο εδώ και τώρα. Αλλάζουν όμως γρήγορα γιατί οι απαιτήσεις τους για συνεχή και μονοπωλιακή προσοχή εξουθενώνουν τον άλλο, πράγμα που εισπράττεται σαν ‘προδοσία’. Από την απόλυτη λατρεία-εύκολα και χωρίς φανερό λόγο- μπορούν να ξεσπάσουν σε κλάματα, κατηγόριες και ή οργή. Για αυτό η συμπεριφορά των χαρακτηρίζατε, ευμετάβλητη, επιπόλαιη, εγωκεντρική και ανειλικρινής.

Παρασκευή 6 Μαΐου 2011

Ιδεοψυχαναγκαστική Προσωπικότητα

Συχνοί όροι στο καθημερινό λεξιλόγιο είναι η ιδεοληψία και ο ψυχαναγκασμός . Τους χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε κάποια χαρακτηριστικά της δική μας προσωπικότητας η της προσωπικότητα κάποιου άλλου. Η σήμανση των είναι άλλοτε θετική και άλλοτε αρνητική ανάλογη πάντα με το αποτέλεσμα, που μπορεί και αυτό να είναι παραγωγικό η το αντίθετο, ακυρωτικό. Η τυπική ιδεοψυχαναγκαστική προσωπικότητα διακρίνεται για επιμονή, ευταξία, εμμονή στις λεπτομέρειες, μεθοδικότητα, επαγρύπνηση στην διατήρηση του ελέγχου και την αποφυγή λαθών. Στην πραγματικότητα όμως είναι σπάνιο να συνυπάρχουν όλα αυτά τα χαρακτηριστικά στον ίδιο βαθμό και στον ίδιο άνθρωπο. Ένα από αυτά προεξάρχει και βάσει αυτού, ο φορέας του βαφτίζεται με το ανάλογο όνομα, όπως τελειοθηρικός, λεπτολόγος, προληπτικός η εργασιομανής. Μπορεί να μας εμπνέει θαυμασμό και να κερδίζει την εμπιστοσύνη μας, γιατί συχνά είναι βιρτουόζος –με την γενικότερη έννοια της λέξης- σε ότι κάνει, ανεξάρτητα αν είναι εργάτης, ερευνητής, καλλιτέχνης η συλλέκτης. Σε άλλες περιπτώσεις όμως μπορεί να μας απωθεί. Δυστυχώς πολύ συχνά παγιδεύεται στην σχολαστικότητα και τον μηρυκασμό και έτσι καταντά αναποτελεσματικός, φιλάργυρος, κουραστικός και ‘ψυχοβγάλτης’. Οι ιδεοληψίες και οι ψυχαναγκασμοί χαρακτηρίζουν και τις δύο εκδοχές της συγκεκριμένης αυτής προσωπικότητας. Οι ιδεοληψίες (Obsessions) είναι δυσάρεστες σκέψεις, εικόνες ή παρορμήσεις που 'εισβάλλουν' απρόσκλητα, ανεπιθύμητα, επίμονα και επαναληπτικά στο μυαλό . Κάθε προσπάθεια αποβολής των από το επίπεδο της συνείδησης, συνήθως αποτυγχάνει.

Κυριακή 1 Μαΐου 2011

Μεταιχμιακή (οριακή) προσωπικότητα


Η Μεταιχμιακή προσωπικότητα έχει πολλά από τα χαρακτηριστικά (traits)της διαταραχής, αλλά δεν αποτελεί αρρώστια. Για να χαρακτηρισθεί μια κατάσταση ψυχική αρρώστια πρέπει να διαταραχθούν οι κοινωνικές normes, οι έννοιες του μέσου όρου και της κοινής αποδοχής. Δεν αρκούν η υποκειμενική δυσφορία και η κλινική σημειολογία. Μια μεταιχμιακή προσωπικότητα έχει τις ιδιαιτερότητες της, έχει γοητεία αλλά και αγκάθια. Είναι ο ‘ευαίσθητος συναισθηματικός και εκδηλωτικός άνθρωπος’. Άλλοτε ζηλωτής και άλλοτε διώκτης. Άλλοτε στον ουρανό και άλλοτε στην κόλαση. Κτητικός, χειριστικός, ικανός για εκρήξεις πάθους, προτάσσει την ‘ιδιαίτερη ευαισθησία του’ σαν υπερόπλο για να αποκτά την αφοσίωση του άλλου. Κάθε κίνηση αυτονομίας φαντασιώνεται σαν προδοσία και εγκατάλειψη. Σαν η ελευθερία του άλλου να ‘ισοδυναμεί’ με δική του απόρριψη Το κενό της ύπαρξης του –που δεν αντέχει- το βαπτίζει κοινωνικότητα και επιδιώκει συναναστροφές αδιακρίτως ποιότητας και μέτρου. Είναι οι γυναίκες που κλαίνε εύκολα…… άνδρες που ορκίζονται εύκολα ……. Αυτοί που επικαλούνται τον αυθορμητισμό για να κρύψουν την παρορμητικότητα. Η γνώμη για τον άλλο αλλάζει αιφνίδια και το ίδιο απροσδόκητα αλλάζουν και οι διαπροσωπικές σχέσεις. Ο φόβος της εγκατάλειψης προκαλεί αντιδράσεις παράλογης απαιτητικότητας, έντονου θυμού, ακόμα και αυτοκαταστροφικότητας. Βέβαια η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά παίρνει διάφορες μορφές όπως καταχρήσεις, τζόγο και απόρριψη ρόλων που συνεπάγονται οριοθέτηση, δέσμευση και ευθύνη . Η ταυτότητα του εγώ φτωχή, ασταθής και ευμετάβλητη όπως είναι, συμπαρασύρει στόχους, αξίες, επαγγελματικές φιλοδοξίες, πλάνα ζωής, φίλους και σεξουαλικούς συντρόφους. Όλα μπορεί να αλλάζουν συνεχώς απότομα και δραματικά.
Φυσικά πολλά από αυτά τα χαρακτηριστικά (traits), μπορεί να τα αναγνωρίσουμε στον εαυτό μας. Ας μην τρομάξουμε. Η αναγνώριση και μόνο είναι δείγμα αυτογνωσίας και είναι σημαντικό. Είναι μια πολύ καλή αρχή για προσπάθεια ……..ενδυνάμωσης της γοητείας μας και άμβλυνσης των αγκαθιών μας. ………..
Κλεοπάτρα Περισσάκη

http://youtu.be/pxJn0kmJnXI


‘Νυν και αεί’.

Εκπληκτικό σε πολυσημία το ποίημα του Ν. Γκάτσου, ‘Νυν και αεί’. Η κάθε λέξη είναι αναπαράσταση εποχών και συμβάντων που σημάδεψαν δραματικά τον περασμένο αιώνα. Που προκαθόρισαν πολλές από τις τωρινές συνθήκες της ζωής μας. Η πρωτομαγιά, η Κοκκινιά μας ταξιδεύουν νοερά στην προσφυγιά στην εργατιά στις ομάδες και αντιδράσεις της Αριστεράς στην Ελλάδα. Η Κοκκινιά έγινε αραξοβόλι των προσφύγων του Πόντου και της Μ. Ασίας, της ‘εθελούσια’ ανταλλαγή πληθυσμών ( 1914 -1918) και της Μικρασιατικής καταστροφής (1922). Εκεί στην Κοκκινιά, έθαψαν τα κόκαλα των προγόνων των και έχτισαν τα σπίτια τους. Φτωχόσπιτα με ‘ φεγγίτη’. Οι πιο πολλοί εργάτες ταπητουργοί και ύστερα –γιατί όχι – συνδικαλιστές, αριστεροί. Ήταν το ΚΚΕ στην Κοκκινιά που αντιστάθηκαν στους Γερμανούς. Κοκκινιότες ήταν οι άνδρες που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς τον Αύγουστο του 1944. Άλλοι στους δρόμους (74) και άλλη στην πλατεία της Οσίας Ξένης (76). Οι υπόλοιποι (5.000) μεταφέρθηκαν όμηροι στη Γερμανία. Ήταν ‘έλληνες’οι δοσίλογοι που βοήθησαν στο μακελειό! ‘ο μπόγια ο ληστής και φονιάς που περπατάει με το χάρο στο πλευρό’ δεν μπορεί να ήταν άλλος από τον δοσίλογο, τον αιώνιο Εφιάλτη……… Ένα άλλο σύμβολο παρανομίας που παραπέμπει σε ληστεία, είναι ο σουγιάς . Όμως για το φτωχόσπιτο με τον φεγγίτη η μοναδική ληστεία που αξίζει να διαπραχθεί, είναι αυτή που αφορά το μυαλό και τις ιδέες. Είναι το πολυτιμότερο που υπάρχει εκεί. Αυτό επιβουλεύεται ο εισβολέας όταν ‘χαράσσει τον φεγγίτη’. Προφανώς είναι υπαινιγμός που μοιάζει να σχετίζεται με τον εμφύλιο σπαραγμό….. ‘και μια βραδιά σαν τα θεριά σε πήραν απ’ το σπίτι’.