Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2011

Μεταστατικός καρκίνος, κρυφτό με τον φόβο. ( προσωπική εμπειρία)


Όταν μετά το χειρουργείο ήρθαν οι πρώτες εξετάσεις που επιβεβαίωναν την διασπορά του καρκίνου, ο πρώτος μου  συνειρμός ήταν: Όταν ο Γκρέγκορ Σάμσα  ξύπνησε ένα πρωί από ένα ταραγμένο όνειρο, βρέθηκε μεταμορφωμένος σε μια τεράστια κατσαρίδα’. Είναι οι πρώτες σειρές από το βιβλίο  του Κάφκα   η Μεταμόρφωση. Το βιβλίο το είχα διαβάσει σε πολύ νεαρή ηλικία. Και παρά τους σαφείς  κοινωνικούς και πολιτικούς συμβολισμούς του-θυμάμαι- είχα αισθανθεί δέος και αγωνία για το μαρτύριο του Γκρέγκορ Σάμσα. Το σώμα του τον είχε ‘προδώσει και αιχμαλωτίσει’ σε μια ακατανόητη και ανίκητη  εξωτερική πραγματικότητα, που του απέκλειε  το ομαλό ζην, ακόμα και με τα πιο αγαπημένα του πρόσωπα  Ήταν σιχαμερός αποτρόπαιος, ένα ασήκωτο βάρος για την οικογένεια του. Κανείς δεν τον ήθελε πια.
Έτσι  έντονα αισθάνθηκα  ‘ την αιχμαλωσία’   στο σώμα μου που ξαφνικά έγινε μια ακατανόητη, αμετάκλητη  και ύπουλη πραγματικότητα  Φυσικά στον μεταστατικό καρκίνο η αλλαγή βιώνεται σαν  εσωτερική απειλή. Αλλά  όταν  αρχίσουν  οι χημειοθεραπείες τότε αρχίζει και η  εξωτερική μεταμόρφωση. Το εγώ φυλακίζεται σε μια καινούργια κατάσταση, ένα άλλο σώμα, που  ίσως δεν μοιάζει με κατσαρίδα αλλά κατοικείται από κατσαρίδες. Το σώμα γίνεται  εχθρός και ταυτόχρονα παραμένει   η μοναδική ευκαιρία ζωής. Ζωή με τον πιο σκληρό εχθρό. Μια πραγματικότητα που τρομάζει και απαιτεί προσαρμοστικούς αμυντικούς μηχανισμούς, για την διάσωση του Εγώ. Του  Εγώ που κινδυνεύει να παλινδρομήσει στην κατάσταση του ζώου, όπως    ο Γκρέγκορ στην Μεταμόρφωση του Κάφκα. Για αυτό και ήταν η μοναδική φορά στην ζωή μου που χάρηκα γιατί δεν έχω οικογένεια. Τουλάχιστον δεν θα γινόμουν αβάσταχτο, σιχαμερό βάρος σε κανένα, όπως έγινε ο Γκρέγκορ. Σε κάθε βαριά αρρώστια, πέρα από τον ίδιο τον άρρωστο, αρρωσταίνει και ολόκληρη η οικογένεια  .

Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 2011

Απο την Βίβλο στο σήμερα.


Συνηθισμένη είναι η φράση   για ένα πιάτο φακής’, η πιο κοντά στην καθαρεύουσα  ‘αντί πινακίου φακής’. Με αυτή την φράση- όπως είναι γνωστό- δηλώνεται   ανέντιμη συναλλαγή. Ξεπούλημα.   Κάποιος  βρίσκεται σε κατάσταση ανάγκης και κάποιος εκμεταλλεύεται την αδυναμία του, για να αποσπάσει δυσανάλογα υλικά αγαθά. Κάτι ανάλογο με αυτό που εννοείται όταν λέγεται η άλλη δική μας φράση ‘ για ένα κομμάτι ψωμί’.
Σε αυτή την δραματική εποχή των παζαριών για το μέλλον μας, το ‘αντί πινακίου φακής’ είναι ένα επίκαιρο και ζοφερό ενδεχόμενο. Και ίσως πέρα και επιπλέον της διαμαρτυρίας, η γνώση η σύνεση και ομοψυχία να αποτελούν προαπαιτούμενα για την διαφυγή μας από τον λαβύρινθο των προβλημάτων μας. Δεν μας έλλειψε ποτέ η διδαχή του τι πρέπει να κάνουμε, τι πρέπει να αποφύγουμε. Και μόνο η φράση που αναφέρθηκε αντί πινακίου φακής’ παραπέμπει σε μια σειρά κανονιστικών δεοντολογικών κανόνων, που αποσκοπούν στην αρμονική ανθρώπινη συμβίωση.    Η φράση σχετίζεται με την Βιβλική παραβολή του Μωυσή και τοποθετείται  στον 18ο αι.π.χ. Σύμφωνα με αυτήν ο Ιακώβ αγόρασε με δόλο, τα πρωτοτόκια από τον μεγαλύτερο αδελφό του, τον Ησαύ. Αυτό το πέτυχε όταν ο δεύτερος έρμαιο της πείνας του, παρασύρθηκε  από  τον Ιακώβ, στη συμφωνία παραχώρησης της περιουσίας που προέκυπτε από τα πρωτοτόκια, για ένα πιάτο φακής!  Είναι λοιπόν αυτή η συναλλαγή που πέρασε στους αιώνες σαν παράδειγμα ανευθυνότητας ,αλλά και δόλιας, σκληρής εκμετάλλευσης της αδυναμίας του άλλου. Επίσης σαν δικαιολογημένη αιτία, διατάραξης της ενότητας της οικογένειας και του αδελφικού δεσμού. Σαν ικανή αιτία κατάργησης της έννοιας κάθε κοινωνικής συνοχής.

Σάββατο 15 Οκτωβρίου 2011

Είμαστε έντιμοι ;


Είναι κοινή εμπειρία πως μια   ανθρώπινη σχέση δεν μπορεί να ταξιδέψει μέσα στην ζωή χωρίς , χωρίς σύγκρουση. Είναι επίσης  πιθανόν να αντιμετωπίσει  τα απρόοπτα του ‘πεπρωμένου’. Αυτά τα απρόοπτα που διαταράσσουν ισορροπίες, τελετουργικά και προσδοκίες. Που συνεπάγονται ματαίωση και θυμό για να καταλήξουν πολύ συχνά στην  σύγκρουση.   Προφανώς δεν είμαστε άγγελοι και δεν μπορούμε να έχουμε   αγγελική σχέση. Βρισκόμαστε κοντά, μαζί, γινόμαστε οικογένεια, η φίλοι γιατί αυτό εξυπηρετεί κάποιες ανάγκες μας. Η συναλλακτική σχέση σε κάθε της έκφραση, πρέπει να είναι αμοιβαία ανταποδοτική. Διαφορετικά ξεσπά η σύγκρουση. Κατά συνέπεια η εντιμότητα –γιατί την αποφυγή κάθε αδικίας-είναι αναγκαία προϋπόθεση . Όμως ο προσδιορισμός της εντιμότητας σε κάθε πτυχή της διαπροσωπικής σχέσης είναι ανέφικτος. Κυρίως εξ αιτίας του υποκειμενισμού.    
Ωστόσο υπάρχει τρόπος να διακριθεί από το αποτέλεσμα. Από την αρμονία της σχέσης. Η να εκτιμηθεί από τα αντίθετα της. Δεν είναι απαραίτητα να   εκτιμηθεί με κριτήρια αθωότητας. Τα  κριτήρια ενοχής συχνά είναι πιο αξιόπιστα.. Η  εντιμότατα είναι αρετή και η  ποιότητα της είναι λογικό να προσεγγίζεται κατά αρχήν από αυτό που δεν είναι, από  αντίθετες έννοιες.
Τα αντίθετα του έντιμου ανθρώπου  είναι τα: ανέντιμος άτιμος, φαύλος, ανήθικος. Πως ορίζονται όμως, όλα αυτά τα επίθετα μιας 'μη  αρετής ' , που το αντίθετο της είνα η εντιμότητα. Πως ορίζεται η εντμότητα; Και κυρίως πως αυτή  διαφοροποιείται  , κάτω από την ιδιαιτερότητα της μοναδικής για κάθε περίπτωση  διαπροσωπικής σχέσης;

Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 2011

Αγάπη


Η αγάπη βέβαια είναι συναίσθημα. Εύκολα το επικαλούμαστε αλλά είναι πολύ αμφίβολο αν γνωρίζουμε τι ακριβώς εννοούμε με το ρήμα ‘αγαπώ’. Είναι αμφίβολο το πόσο καταλαβαίνουμε   πως να αγαπάμε,  γιατί αγαπάμε τι αγαπάμε,. Αν πραγματικά  αγαπάμε τον άλλον για τον άλλο, η τον άλλο για εμάς. Σαν βιωματική εμπειρία και συμπεριφορά, είναι γνωστό ότι εκφράζεται  με απερίγραπτη πολυμορφία. Είναι λογικό. Αποτελεί ψυχολογική λειτουργία, μοναδική για κάθε άνθρωπο. Κάθε άνθρωπος ‘αγαπά’ με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο ακόμα και μέσα σε σχετικά όμοιες καταστάσεις. Εννοιολογικά  η λέξη είναι ιδιαίτερα πολυσήμαντη. Έτσι η αγάπη δεν  μπορεί να ούτε να ορισθεί ούτε να  μετρηθεί. Για την αγάπη δεν υπάρχουν  ψυχομετρικές δοκιμασίες  για να εκτιμηθεί ποσοτικά η ποιοτικά.   Αυτή την δυσκολία ορισμού υπαινίσσεται με χιουμοριστικό τρόπο ο Charles Pepin στο βιβλίο του ‘Φιλόσοφοι στο ντιβάνι’. Αναφέρεται στην Θεϊκή εντολή από την Πεντάτευχο: ‘ αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν’. Την χαρακτηρίζει μη ηθική επειδή στηρίζεται στην ταυτότητα. Δεν έχει άδικο. Αν δεν αγαπάμε τον εαυτό μας, πώς να αγαπήσουμε τον πλησίον μας; Για αυτό λοιπόν η εντολή θα έπρεπε να είχε διατυπωθεί με δύο τουλάχιστον διαφορετικούς τρόπους οπως. α) εάν αγαπάς τον εαυτό σου, αγάπα τον πλησίον σου κατά τον ίδιο τρόπο, η β) να αγαπάς τον πλησίον όπως εκείνος αγαπά τον εαυτό του. Και στις δύο βέβαια περιπτώσεις μπαίνει το ‘πρέπει’ χωρίς να περιγράφεται το τι συνθέτει    την αγάπη