Πατρίδα η Κράτος

Μοιάζει να έχουμε ξεχάσει την λέξη, Πατρίδα και αντί για αυτή, λέμε την λέξη   Κράτος. Δεν  είναι ταυτόσημες έννοιες. Ασφαλώς  υπάρχει μερική χρηστική συνωνυμία. Η Πατρίδα είναι η ευρύτερη έννοια  η οποία ταυτοποιείται και  καθορίζεται, ονοματολογικά σαν Ελλάδα, γεωγραφικά σαν Χώρα, εθνικά σαν   Έθνος και πολιτειακά/ κρατικά σαν διακυβέρνηση. 

 Έχει σημασία το αν θα πούμε Πατρίδα,  η Κράτος. Γιατί αυτό που θα  πούμε, ανακλά το τι προσλαμβάνουμε και το πώς το συμβολοποιούμε . Ας μη ξεχνάμε πως η γλώσσα – προίκα μόνο του ανθρώπου-αποτελεί ένα ιδιαίτερα σύνθετο σύστημα  συμβόλων, τις λέξεις . Με αυτές εκφράζουμε τις σκέψεων  και τα συναισθημάτων μας. Αυτό που   αντιλαμβανόμαστε από τον έξω κόσμο η από την δική μας εσωτερικά πραγματικότητα, σαν σύνολο     αισθητηριακών εμπειριών,  μετατρέπεται και αρτιώνεται σε ψυχισμό. Ότι αντιλαμβανόμαστε  γίνεται σκέψη  συναίσθημα , του δίνουμε όνομα και το αναγνωρίζουμε με αυτό . Πατρίδα, Ελλάδα, Χώρα,  Έθνος, Πολιτεία ,Κράτος. Η κάθε επιλογή ανακλά  τις προσλαμβάνουσες και τον ψυχισμό μας, αλλά ασφαλώς και τις κοινωνιογλωσσικές και πραγματολογικές  τροποποιήσεις, στις καινούργιες διαφορετικές  συνθήκες επικοινωνίας. Το  κράτος είναι η  οργανωμένη πολιτική οντότητα της Πατρίδας. Έχει  τη δικαιοδοσία να φτιάχνει  κανόνες  διακυβέρνησης της κοινωνίας.  Για αυτό είναι αναγκαία η κυβέρνηση, οι νόμοι και  η αναγνωρισμένη κυριαρχία.Το κράτος δεν έχει συναίσθημα ,  στα αρχαία Ελληνικά σήμαινε δύναμη. Στην τραγωδία του Αισχύλου ‘ Προμηθέας Δεσμώτη’, το Κράτος και η Βία, υπηρετούν τον Δία και  βοηθούν τον Ήφαιστο να δέσει τον Προμηθέα στα βράχια του Καυκάσου . Το Κράτος εκτελεστικό όργανο του  αυταρχικού Δία είναι εκτελεστικό όργανο  ανίκανο να αισθανθεί. ‘ελεύθερος κανείς, μονάχα ο Δίας’……..

Φροϋδικό ολίσθημα

Έχουμε όλοι  οι άνθρωποι ένα σύνθετο κώδικα επικοινωνίας, στις καθημερινές συναλλακτικές μας σχέσεις. Αυτός ο σύνθετος κώδικας δεν αφορά μόνο την  γλώσσα,  αλλά και  το σύνολο της συμπεριφοράς μας. Το σώμα έχει  την δική του γλώσσα. Την στάσης,  την μιμική του προσώπου και τις κινήσεις των χεριών. Συμπληρώνουν, χρωματίζουν, η  ακόμα  υποκαθιστούν τον λόγο. Όλοι οι μελετητές της ανθρώπινης επικοινωνίας, συμφωνούν ότι μιλάμε μεν  με την γλώσσα, αλλά συζητούμε με ολόκληρο το σώμα. Για αυτό η επικοινωνία  διακρίνεται σε λεκτική και μη λεκτική. Η πρώτη η λεκτική, αφορά το γλωσσικό σύστημα τις λέξεις σαν  φωνήματα και είναι η κυρίως λεκτική. Είναι όμως και ο τρόπος που οι λέξεις εκφέρονται - η συμπεριφορά της φωνής- που είθισται να αναφέρεται ως  παραλεκτική επικοινωνία.Στην εντελώς μη λεκτική (εξωλεκτική) επικοινωνία, οι πομποί εκπομπής μηνυμάτων, όπως προαναφέρθηκε είναι  το σύνολο της συμπεριφοράς μας. Η εμφάνιση, το ντύσιμο  η  manierra,  ενώ   αποτελούν  προκατασκευές  σχετιζόμενες περισσότερο με την εικόνα εαυτού ( self image), συνεκφέρουν  επίσης στην επικοινωνία.

Έτσι λοιπόν κάθε ‘λάθος’  σε ένα από τους τρόπους  έκφρασης μας, που στην ουσία είναι πράξη, είθισται να χαρακτηρίζεται παραπραξία. Κυριολεκτικά είναι η άλλη πράξη, η παρά την πράξη πράξη.

Στην απλή καθημερινή μας ζωή είναι η απροσεξία η αβλεψία η παραδρομή.
Στην ιατρική( Νευρολογία) αντιμετωπίζεται σαν σύμπτωμα, όταν παραπέμπει σε αγνωσίας αντικειμένων  και οδηγεί το άτομο σε λάθος η άσκοπες ασύμβατες με τα αναμενόμενα πράξεις.

Η λέξη όμως έχει συνδεθεί περισσότερο  με τον Freud, ώστε η παραπραξία να θεωρείται ταυτόσημη με το Φροϋδικό ολίσθημα. ( Freudian slip). Η αλήθεια είναι πως ο Freud  στο βιβλίο του,  The psychology of every day life, περιγράφει  και αναλύει πειστικά πληθώρα ‘ λαθών και παραδρομών’.

…….το μεγάλο Ναι η το μεγάλο Όχι……..

Δεν είναι σωστό    να καταδικάζουμε εύκολα τον άλλο, ακόμα και όταν αυτός ο άλλος, έχει προβεί σε αρνητικές συμπεριφορές και οφθαλμοφανή αμαρτήματα. Εξυπακούεται βέβαια, ότι δεν πρέπει  και να τα επικροτούμε. Πολύ δε περισσότερο  να τα ενθαρρύνουμε, η  να επιτρέπουμε την συνέχιση των. Τα   επτά θανάσιμα αμαρτήματα, τα γνωρίζουμε όλοι. Ας τα θυμηθούμε λοιπόν με την σειρά των:  Οκνηρία ,Αλαζονεία, Λαιμαργία, Λαγνεία, Απληστία, Οργή, Ζηλοφθονία. Ποιος από εμάς, καθημερινός άνθρωπος, μπορεί να είναι βέβαιος πως δεν είναι  μικροπαραβάτης, σε ένα η περισσότερα  από τα αμαρτήματα αυτά;   Δυστυχώς  στην  εποχή μας, στην εποχή της κοινωνικής αδιαφορίας και ηθικής άμβλυνσης τα αμαρτήματα αυτά αντιμετωπίζονται σαν ‘ χαρακτηρολογικές ιδιαιτερότητες’ συχνά συνώνυμες με κοινωνική επιτυχία! Κρίμα. Ξεχνάμε πως   η  αλαζονεία  γαλουχεί τον κάθε σύγχρονο ανώνυμο Hitler. Πως η απληστία  οδηγεί στην κλοπή, στην εξαπάτηση, στην εγκληματική καταστροφή του πλανήτη . Πως  η Οργή και η Ζηλοφθονία  καταστρέφουν κάθε έννοια κοινωνικής συνοχής.

Ο Freud  διατύπωσε την ιδέα  για την αρχή της ηδονής. Η  ψυχική αυτή  αρχή,  έχει σαν στόχο την ικανοποίηση. Πράγμα που επιτυγχάνεται ,είτε με  την παράβαση κάποιων μικρών η μεγάλων  ‘όχι’ , είτε με  την παράδοση σε αμαρτήματα. Σύμφωνα με τον Freud, πάντα υπάρχει μέσα μας, στο ασυνείδητο χώρο  της ύπαρξης μας, το  εκείνο (το id) που  υπακούει στις ενορμήσεις μας, στο δίπολο της  πρωταρχικής ασυνείδητης ψυχικής ενέργειας: Έρως η libido/  Θάνατος η  καταστροφή.  Το id    υπακούοντας στην αρχή  της ηδονή, δεν μπορεί παρά να ‘ρέπει  προς τις παραβάσεις’, προς τα αμαρτήματα. Λογοκρίνεται βέβαια  από  το Υπερεγώ, και αστυνομεύεται  από το Εγώ, αλλά πάντα βρίσκει ένα τρόπο να  ξεφεύγει. Κανείς  λοιπόν – κανείς κοσμικός άνθρωπος- δεν μπορεί να είναι εντελώς  αναμάρτητος.  Ένας  βαθμός παραπτωματικότητας είναι αναπόφευκτος στην πλειονότητα των ανθρώπων. Είναι τολμηρή η σύνδεση, αλλά ωστόσο ναι, μοιάζει  πως οι απόψεις  αυτές του Freud ταιριάζουν με την προσέγγιση της θρησκείας ως προς το ‘αναμάρτητο του ανθρώπου’.

Τελικά ο Ιούδας είχε φιλότιμο!

Τελικά ο Ιούδας είχε φιλότιμο! Ακούγεται ασεβές, αλλά αν το δούμε μέσα στην σημερινή πραγματικότητα, της κατάρρευσης βασικών αξιών και της ποιότητας   των ανθρώπινων σχέσεων, ο Ιούδας δεν ήταν   περίπτωση  κοινού προδότη. Δεν ήταν η περίπτωση  του σύγχρονου, κυνικού προδότη. Δεν τον διέκρινε η συναισθηματική επιπέδωση και η ανικανότητα διάκρισης του καλού από το κακό. Μοιάζει να διέθετε ένα  Υπερεγώ , που ήταν ικανό άσκησης ηθικού ελέγχου, πάνω στις πράξεις και τα ατοπήματα του Εγώ.  Προφανώς ήταν   αδύναμος και παρορμητικός αλλά όχι αφιλότιμος. Μόνο ένας άνθρωπος φίλος της αρετής  που λέγεται τιμή, μπορεί να αναγνωρίσει το λάθος του, μπορεί να  μεταμεληθεί. Μπορεί να προσπαθήσει να αντιρροπήσει , να πληρώσει για αυτό.
Δεν αμφισβητείται η ιστορία του θείου δράματος. Όχι. Ο Ιούδας, πρόδωσε τον Χριστό για τριάντα αργύρια. Όμως άρχισαν οι τύψεις. Και τότε πήγε πίσω στους αρχιερείς και τους είπε ότι, είχε κάνει λάθος. Ήταν όμως αργά. Εκείνοι του αποκρίθηκαν: ‘Και τι μας νοιάζει εμάς;’ Εκείνος   πέταξε πίσω τα αργύρια  της προδοσίας. Μετά κρεμάστηκε. Το περιστατικό αναφέρεται στην περικοπή Ματθαίος 27:6-7 :  Oι αρχιερείς,  αφού πήραν τα αργύρια είπαν: ‘δεν επιτρέπεται να τα βάλουμε αυτά στο ταμείο του Ναού, γιατί είναι αντίτιμο αίματος’. Πήραν λοιπόν  την απόφαση και αγόρασαν με αυτά το χωράφι του κεραμιδά για νεκροταφείο των ξένων.
Ποιος θα  έκανε αυτό που έκανε ο Ιούδας στην εποχή μας; Βέβαια στην εποχή μας δεν υπάρχουν ορατές σταυρώσεις. Μόνο Γολγοθάς, χωρίς σταυρικό θάνατο. Δεν χρειάζεται εξ άλλου. Ο προδομένος ξεψυχά στην διαδρομή.