Αχερουσία (Ν. Γκάτσος)

Υπέροχο   άκουσμα το ποίημα  του Ν. Γκάτσου ‘ Αχερουσία’, μελοποιημένο από τον Σ. Ξαρχάκο. Ονειρική η μουσική που  γίνεται αντιληπτή από  το ‘εσωτερικό’ αυτί, το  αυτί  εκείνο που μπορεί να προσλαμβάνει  την  μαγεία των  ήχων και την σαγήνη  των λόγων του φαντασιακού μας κόσμου. Τις  αιώνιες αλήθειες της ζωής. Έκπληξη και  η κηρυγματική φωνή του  Σ. Κόκοτα. Λίγο περιπαιχτική , ταιριάζει απόλυτα με την συγκαλυμμένη   ειρωνεία  που διακρίνει τους στίχους.          ( Δίσκος:Ξαρχάκος + Κόκοτας 1970).                                                                           
Ο  Ν. Γκάτσου μας παραπέμπει σε διφορούμενες συμβολοποιήσεις  και συνειρμούς  όταν αναφέρει ,   ‘ το σκυλί τον Κέρβερο’;  Γιατί    συνδέει τον Κέρβερο με οβολό ; Ξέρει καλά ο ποιητής ότι ο οβολός δεν ήταν για τον Κέρβερο. Ήταν  για τον πορθμέα του Άδη, τον  Χάρωντα,  ( Χάρο στα νέα ελληνικά) που μετέφερε με τη βάρκα του  τον νεκρό στην  είσοδος του Άδη, η οποία  βρισκόταν στον  ποταμό Αχέροντα. Ο νεκρός έπρεπε οπωσδήποτε να πληρώσει  οβολό για τα ναύλα. (Στην αρχαία Ελλάδα τοποθετούσαν πάντα τον οβολό κάτω από τη γλώσσα του νεκρού. Πίστευαν ότι όποιος δεν   πλήρωνε,  καταδικαζόταν να περιπλανιέται στις όχθες του Αχέροντα για εκατό χρόνια)!       
  Ο Κέρβερος άγρυπνος και τρομακτικός φρουρός,  απέτρεπε την απόδραση από το βασίλειο του  Άδη. Σε τι λοιπόν θα βοηθούσε ο οβολός στον νεκροφύλακα Κέρβερο; Γύρισμα στην ζωή; Νεκρανάσταση; Αθανασία; Επανάληψη του Σισυφικού κατορθώματος;

Είναι η αλήθεια ότι η ζωή έχει τους  νόμους της , συχνά πικρούς , συχνά αδιέξοδους,  συχνά Σισυφικούς. Είναι επίσης αλήθεια, ότι ο κάθε ένας μας  είναι ένας μικρός  Σίσυφος, ‘ ένα μικρό πλεούμενο για την Αχερουσία’ .  Και ότι η ζωή μας  στην διάρκεια της, μπορεί να χαρακτηισθεί   Σίσυφικό κατόρθωμα,  αλυσόδεμα του  Άδη. Εξαπάτηση’ των  θεών, στην επιδίωξη του  ονείρου για την Αθανασία. Όνειρο που τελικά θα μπορούσε  να  ισοδυναμεί με  το γνωστό πάνω κάτω στον   λόφο. Την τιμωρία που όρισαν   οι Κριτές των Νεκρών  για τον Σίσυφο. Το σπρώξιμο του  βράχου ξανά και ξανά ‘στο πάντα’ της δικής του ‘αθανασίας’, στο ‘πάντα’ της  δικής  μας ζωής.  Το  υπαινίσσεται ο ποιητής  στο: ‘ Τρέχει παλεύει ο άνθρωπος και χάνει το μυαλό του’ .  Όμως γιατί;  Μήπως για την απόλυτη υπέρβαση κάθε γήινης εξάρτησης; ‘Δόξα και πλούτη κι ομορφιά και της ζωής το ψέμα.; Για την υπέρτατη  ανθρώπινη αξιοπρέπεια και   αυτοσεβασμού του ολοκληρωμένου εγώ, που δεν περιορίζεται δεν ‘τελειώνει’, στον  βιολογικό κύκλο της  ζωής. Τον υπερβαίνει.
Και ο  ‘οβολός στον Κέρβερο’ να είναι το  μήνυμα μιας  πρόβλεψης πέρα από τον θάνατο. Εξόφληση κάθε ‘χρέους’ ακόμα και στο ΄Αδη ακόμα και προς τον Κέρβερο. ….. καλώς εννοούμενη ΥΣΤΕΡΟΦΗΜΙΑ.
Κλεοπάτρα Περισσάκη

http://youtu.be/-TGoIoRGIXc

Αχερουσία
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Πρώτη εκτέλεση: Σταμάτης Κόκοτας

Καράβια ταξιδεύουν
στην Κίνα, την Ασία
κι ένα μικρό πλεούμενο
για την Αχερουσία

Κόσμος το βλέπει στο γυαλό
κι εκείνο προχωράει
χιλιάδες οι αμαρτωλοί
κι ο Αδης δεν χωράειΤρέχει παλεύει ο άνθρωπος
και χάνει το μυαλό του
για το σκυλί τον Κέρβερο
να βρει τον οβολό του

Δόξα και πλούτη κι ομορφιά
και της ζωής το ψέμα
όλα βουλιάζουν κάποτε
στου Αχέροντα το ρέμα