Σχιζοειδής Προσωπικότητας

Η Σχιζοειδής Προσωπικότητας είναι ο άνθρωπος ‘που δεν μας καταλαβαίνει’, είναι δίπλα μας και ‘είναι αλλού’. Δύσκολα εκφράζει τα συναισθήματα του  , ενώ εύκολα αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα των άλλων και ας μη το δείχνει. Για αυτό θεωρείται αδιάφορος και σκληρός. Ωστόσο πολύ συχνά μπορεί να είναι χαρισματικός, γοητευτικός. Καλλιτέχνης, επιστήμονας, μυστικιστής η νυχτοφύλακας, πάντα όμως αναχωρητής. Διακρίνεται από μοναχικότητα, εσωστρέφεια, αποστασιοποίηση από κοσμικές εκδηλώσεις , ηλεγμένη συναισθηματική έκφραση και απαντητικότητα. Αν δεχθούμε την υπόθεση του W.Reich που υποστηρίζει ότι σφραγίδα για την προσωπικότητα του ανθρώπου είναι οι αμυντικοί μηχανισμοί του, τότε σφραγίδα για την σχιζοειδή προσωπικότητα είναι η απόσυρση.
Φυσικά η απόσυρση δεν είναι ο μόνος μηχανισμός άμυνας. Υπενθυμίζεται πως η απώθηση (repulsion) ,είναι βασικός και πρωταρχικός μηχανισμός που βρίσκεται κάτω από όλους τους άλλους μηχανισμούς. Όπως σε κάθε μάχη, το ίδιο και στην ψυχική σύγκρουση το πρώτο μέτρο είναι η απώθηση του εχθρού. Ο εχθρός είναι το άγχος που προέρχεται από την ψυχοσύγκρουση. Η απώθηση του άγχους στο ασυνείδητο δεν φτάνει. Απαιτούνται στρατηγικές αντιμετώπισης-ας επιτραπεί η έκφραση- μηχανισμοί άμυνας 2ης γραμμής. Για την την Σχιζοειδή Προσωπικότητα ο μηχανισμός αυτός είναι η απόσυρση. Είναι ο κυρίαρχος μηχανισμός που συνδέεται με πρώιμες εμπειρίες αρνητικής συγκινησιακής φόρτισης. Εξασφαλίζει απόδραση από το άγχος της σύγκρουσης , αλλά δυστυχώς είναι ταυτόχρονα και αποχώρηση από τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της ζωής . Καταφυγή στον ύπνο, χρήση ουσιών η αλκοόλ που τροποποιούν την συνειδησιακή κατάστασης, αποφυγή κοινωνικής έκθεσης, αποφυγή διαπροσωπικών σχέσεων που υποκρύπτουν ψυχοπιεστικές συνθήκες, δυσανεξία σε συγκινησιακά φορτισμένες καταστάσεις, είναι μερικά μόνο παραδείγματα απόσυρσης. Είναι συμπεριφορές που σε κάποιο βαθμό και περιστασιακά, μπορεί να είναι καθολικές. Μπορεί να είναι δικές μας συμπεριφορές.
Μόνο όταν η απόσυρσης γίνει τρόπος ζωής, όταν αποκλείει το άτομο από την τρέχουσα πραγματικότητα, από την ενεργητική συμμετοχή του στην επίλυση των διαπροσωπικών του προβλημάτων, μόνο τότε είναι πρόβλημα. Γιατί τότε το άτομο παραδίδεται σε ένα εσωτερικό φαντασιωσικό κόσμο (Σχιζοειδική φαντασίωση) που υποκαθιστά την πραγματικότητα .
Η σχιζοειδής προσωπικότητα επειδή δεν ‘δονείται’ συναισθηματικά, βάζει σε δοκιμασία την υπομονή των άλλων, χαρακτηρίζεται robot, χιονάνθρωπος. Μοιάζει να είναι πιο συχνή στους άνδρες. Είναι οι γυναίκες που παραπονιόνται περισσότερο από τους άνδρες, πως ο σύντροφος των προτιμά το μαστόρεμα η την τηλεόραση, από το να μιλήσει μαζί των……..
Ωστόσο-όπως προαναφέρθηκε- η απόσυρση σαν άμυνα, είναι απόδραση από την πραγματικότητα, δεν είναι παραμόρφωση της πραγματικότητας. Οι άνθρωποι που την επιστρατεύουν έχουν ανάγκη την φυγή, δεν είναι αναίσθητοι, αντίθετα μπορεί να είναι ασυνήθιστα ευαίσθητοι. Να έχουν μικρή αντοχή στην ‘ακτινοβολία’ του συναισθήματος. Με την ίδια λογική που ένας άνθρωπος αντέχει την ακτινοβολία του ήλιου και ένας άλλος όχι. Και τότε ο δέυτερος μαθαίνει να αποφεύγει την λιακάδα. Συχνά η σχιζοειδής προσωπικότητα -προς μεγάλη έκπληξη των κατηγόρων της- μπορεί να δείξει ιδιαίτερες αρετές. Την συναντούμε σε άτομα που διακρίνονται με κάποιο τρόπο σαν δημιουργοί, καλλιτέχνες, συγγραφείς, επιστήμονες, φιλόσοφοι, μυστικιστές η απλοί άσημοι πολίτες μοναχικοί νυχτοφύλακες η φαροφύλακες.
Είναι άνθρωποι που προτιμούν να αποτραβιούνται από τη συμβατικότητα της καθημερινής ζωής και τολμούν να ερμηνεύουν την πραγματικότητα με τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο.
Να ήταν άραγε η δική μας η μοναδική ηρωίδα η ‘κυρά της Ρω’ ένα παράδειγμα; Σαράντα χρόνια στην έρημη ακριτική νησίδα της Ρω ύψωνε την Ελληνική σημαία κάθε μέρα κάθε πρωί! Ο δικός της τρόπος να διαλαλεί την Ελληνικότητα της Βραχονησίδας. Άλλοι κώδικες άλλες αρχές, άλλη νοηματοδότηση ζωής ……….. ξεπερνούν τον κοινό νου .
Σίγουρα η Σχιζοειδής Προσωπικότητας είναι δύσκολή σε καθημερινότητα , ίσως και εκνευριστική , αλλά ασφαλώς όχι χωρίς καρδιά. Είναι άδικο να καταδικάζεται, επειδή δεν γίνεται κατανοητή και δεν ανταποκρίνεται σε κοσμικές συμβάσεις. Πραγματικά είναι μια παρεξηγημένη προσωπικότητα.
Κλεοπάτρα Περισσάκη