Κρυφή Μήδεια του ψυχισμού μας, θα μπορούσαν να ονομαστούν όλα τα απωθημένα συναισθήματα θυμού, τα θαμμένα βαθειά, στις πιο σκοτεινές γωνιές του ασυνείδητου μας. Με άλλα λόγια η δυναμική της ψυχικής μας ενόρμησης, που καθορίζεται ως Έρως/Θάνατος. Η ενόρμηση αυτή είναι πηγή δύναμης και δημιουργίας, αλλά και απειλή καταστροφής. Η Μήδεια αποτελεί αρχέτυπο διπολικής ενέργειας, καταστροφικής όταν φτάνει στο φόνο, υπερβατικής όταν δίνει τον τρόπο στον Ιάσονα, να τελέσει τους άθλους, να σκοτώσει τον δράκο και να πάρει το χρυσόμαλλο δέρας . Σαν αρχέτυπο λοιπόν, δεν μπορεί να αφορά την γυναικεία ψυχή μόνο. Δεν είναι γένους θηλυκού, είναι γένους αρσενικού και θηλυκού. Animus/anima, με την οπτική της σχολής του Carl Junk.
Δυστυχώς η Μήδεια έχει περάσει στην συνείδηση μας, μόνο σαν στυγερή παιδοκτόνος. Είναι, αλλά είναι και πολλά άλλα, που για κάποιους λόγους- ενδεχομένως ύποπτους κοινωνικά- αποσιωπούνται. Η Μήδεια του ψυχισμού μας, είναι ‘τα πολλά άλλα’ είναι η δύναμη της που χαρακτηρίσθηκε μαγική και χάρις σε αυτή κατορθώθηκε η Αργοναυτική εκστρατεία. Είναι ότι δεν ξέρουμε αλλά έκανε τον Ήλιο να την πάρει ψηλά στον Ουρανό, για να την σώσει από την οργή του Ιάσονα. Είναι όλες οι ‘παράξενες πράξεις, οι ασυνήθιστες πράξεις, θαύματα η παραβάσεις’ που κάποια στιγμή στην ζωή μας μπορεί να εκδηλώσουμε. Σκληρότητα προς τους άλλους η το αντίθετο. Υποδούλωσης, αυτοακύρωσης ακόμα και εξευτελισμού. Η μυθική Μήδεια σύνθετο πολυσύμβολο, ανακλά ακόμα τώρα,- στην αποψιλωμένη από συναίσθημα εποχή μας- την διφορούμενη πολυσημία των κοινωνικών ρόλων, την ματαίωση των κοινωνικών συμβάσεων. Απεικονίζει την ενδοπροσωπική και διαπροσωπική σχέση, συγκεχυμένη και συγκρουσιακή ανάμεσα στα ρήματα : αγαπώ, χρησιμοποιώ, κατέχω. Το κενό μιας ζωής χωρίς νοηματοδότηση, στην διάσταση έχω και όχι είμαι.
Ας δούμε όμως σε σύντομή περίληψη, την ιστορία της Μήδειας και του άνδρα της ζωής της, του Ιάσονα.
Η Μήδεια ήταν κόρη του βασιλιά της Κολχίδος Αιήτη και ανιψιά της Κίρκης. Η μυθολογική Κολχίδα απλωνόταν στην έκταση της σημερινής Γεωργίας, στα παράλια του Εύξεινου Πόντου. Εκεί κατέφυγε ο Φρίξος αφού χάθηκε η Έλη στα νερά του Ελλήσποντου. Θυσίασε το κριάρι στον Δία και το χρυσό του δέρμα, το χρυσόμαλλο δέρας, το κρέμασε σε μια βελανιδιά- αφιέρωμα στον Άρη, με φύλακα ένα τρομερό δράκο. Ο Αιήτης τον πάντρεψε με την κόρη του, την αδελφή της Μήδειας.
Ο Ιάσωνας από την άλλη πλευρά, ήταν γιός του βασιλιά της Ιωλκού Αίσονα, αλλά μεγάλωσε κοντά στον σοφό κένταυρο Χείρωνα, όπως είχε γίνει και με τον Αχιλλέα. Η Ιωλκός τοποθετείται στην παραλία του Παγασητικού, από όπου άλλωστε ξεκίνησε η αργοναυτική εκστρατεία. Όταν ενηλικιώθηκε ο Ιάσονας ( μονοσάνδαλος), επέστρεψε στην Κολχίδα, για να διαδεχθεί τον πατέρα του, αλλά βρήκε στον θρόνο τον σφετεριστή θείο του Πελία. ‘ Συμφωνήθηκε’ ότι για να βασιλέψει, έπρεπε πρώτα να κλέψει το χρυσόμαλλο δέρας. Κατά άλλη μυθολογική εκδοχή αυτό ήταν επιθυμία της θεάς Ήρας, η οποία ήταν δυσαρεστημένη με τον Πελία. Ο Ιάσωνος κατέφυγε στον γιό του Φρίξου και ανιψιό της Μήδειας τον Άργω, ο οποίος ζούσε στο Άργος και ο οποίος ναυπήγησε το σκάφος, την Αργώ.
Όταν οι αργοναύτες- με σύγχρονη ερμηνεία αποικιστές- έφτασαν στην Κολχίδα, ο Ιάσωνας ζήτησε από τον Αιήτη το χρυσόμαλλο δέρας. Ο Αιήτης έβαλε όρο, τους γνωστούς ακατόρθωτους άθλους. Την ζεύξη των δύο φλογοβόλων ταύρων, το όργωμα και την σπορά με δόντια δράκου. Ο Ιάσωνας δέχθηκε το ανθρωπίνως αδύνατον αυτών των άθλων, γιατί γνώριζε ότι είχε στην υπηρεσία του την μαγική δύναμη της ερωτευμένης Μήδειας. Εκείνος της είχε υποσχεθεί να την πάρει μαζί του στην Ιωλκό και να την πανδρευτεί.
Έτσι λοιπόν ο Ιάσωνος ,- με τα μάγια της Μήδειας- , έζεψε τους ταύρους, όργωσε, έσπειρε, σκότωσε τον δράκο και πήρε το χρυσόμαλλο δέρας. Σαλπάρισε για την επιστροφή στην Ιωλκό, μαζί με την Μήδεια και τον μικρό αδελφό της τον Άψυρτο
Όταν ο Αιήτης- αντιλαμβανόμενος την απάτη- τους καταδίωξε, η Μήδεια ‘βρήκε πάλι την λύση’ να σώσει τους αργοναύτες. Κομμάτιασε τον αδελφό της και πετούσε τα κομμάτια του στην θάλασσα. Ο διώκτης πατέρας, καθυστερούσε για να μαζεύει τα κομμάτια του παιδιού του και έτσι ο ‘γενναίος’ Ιάσωνας ξέφυγε. Φτάνοντας στην Ιωλκό, θέλησε να εκδικηθεί τον Πελία. Ξανά την βρώμικη δουλεία την ανέλαβε η Μήδεια. Είναι γνωστή η περίφημη συνταγή της μάγισσας Μήδειας για το ξανάνιωμα του Πελία. Τεμαχισμός και βρασμός! Το έκαναν οι κόρες του! Μετά από αυτό ο γιός του Πελία ο Άκαστος, απέλασε το ζευγάρι. Σύμφωνα πάντα με την μυθολογία, το ζευγάρι βρήκε καταφύγιο στην Κόρινθο και έζησαν ειρηνικά για δέκα χρόνια με δύο παιδιά. Αλλά ο Ιάσωνας ερωτεύτηκε την Γλαύκη κόρη του Κρέοντα. Η Μήδεια οργισμένη και πληγωμένη, στέλνει ένα μαγικό φλογοποιό χιτώνα -σαν γαμήλιο δώρο- που μόλις τον φόρεσε η Γλαύκη την έζωσαν φλόγες . Απανθρακώθηκε η ίδια και ο πατέρας της, που προσπάθησε να την σώσει. Και σαν ολοκλήρωση της εκδίκησης της προς τον Ιάσονα, η Μήδεια προχωρά στην παιδοκτονία.
Ο Ιάσονας θέλησε να τιμωρήσει την Μήδεια αλλά ‘ Ο Ήλιος της έστειλε ένα μαγικό άρμα και εξαφανίσθηκε ψηλά στους ουρανούς’.
Ο Ιάσονας βασίλεψε τελικά στην Ιωλκό - μετά τον θάνατο του Άκαστου- και μέχρι τα βαθειά γεράματα του. Τον σκότωσε το κατάρτι της Αργώ, που έπεσε επάνω του νικημένο από τον χρόνο, όταν ο Ιάσονας επισκέφτηκε το σκάφος οδηγημένος από την νοσταλγία .
Αυτή είναι η μυθολογική εκδοχή του ζεύγους Ιάσονα και Μήδειας. Δεν διαφέρουν μεταξύ των. Είναι το ίδιο πρόσωπο, άνθρωπος σε σύζευξη, μια διπλή έκφραση του Animus/anima. Είναι η πολυπλοκότητα του ανεξιχνίαστου ψυχισμού μας. Οι μικρές, η σοβαρότερες πράξεις που δεν συνάδουν με τις καθιερωμένες ανθρώπινες αξίες. Με τις αξίες που ανεξάρτητα από το όνομα, την γλώσσα και την εποχή των, κανοναρχούν την κοινωνία των ανθρώπων. Δεν έχει σημασία αν αυτές οι αξίες λέγονται Δελφικά παραγγέλματα, δέκα Εντολές, η φιλοσοφία μιας, η άλλης σχολής.
Έχει σημασία να πειθαρχούμε στους νόμους του κοινού συμφέροντος, της αλληλεγγύης. Η Μήδεια παραβίασε το αξίωμα αυτό. Την μαγική της δύναμη την χρησιμοποίησε λάθος. Πρόδωσε τον πατέρα της, την πατρίδας της και μαζί με αυτά τον ίδιο τον εαυτό της. Αλλοτριωμένη από υπαρξιακή ταυτότητα, αφομοιωμένη στις φιλοδοξίες του άλλου , οι φόνοι ήταν το αναπόφευκτο επακόλουθο, στην αλληλουχία της καταστροφής. Ο άνθρωπος που δεν κατορθώνει να μετουσιώσει την ενόρμηση καταστροφής, σε δημιουργία, σε υπαρξιακή ταυτότητα και νοηματοδότηση ζωής είναι ηθικά ευάλωτος . Την υπαρξιακή του αναπηρία – σαν άλλη Μήδεια- θα την καλύψει με πολύμορφους αλλοτριωτικούς μηχανισμούς. Θα θέσει τον εαυτό του στη υπηρεσία, στα θέλω και στα πρέπει κάποιου άλλου, τον οποίο βλέπει σαν δική του προέκταση , αλλά νοιώθει επίσης να αποτελεί αναπόστατο μέρος του άλλου. Το ένα ατόπημα θα οδηγεί στο άλλο και στο άλλο και τελικά στο χειρότερο. Θυσίες Πάρθια βέλη, αυτοκαταστροφή η ετεροκαταστροφή . Σε τέτοιους κινδύνους μας εκθέτει η κρυφή Μήδεια του Ψυχισμού μας, όταν την μαγική της δύναμη δεν την αξιοποιούμε για ‘την τέλεση άθλων’ Όταν αντί για αυτό, επιτρέπουμε στην πρωτόγονη οργή μας να καταστρέφει ‘ πολιτισμένα’ .
Λύσεις υπάρχουν το υπαινίσσεται η ίδια η τραγωδία. Η Μήδεια δεν υπέστη γήινη τιμωρία. ‘ Ο Ήλιος της έστειλε ένα μαγικό άρμα και εξαφανίσθηκε ψηλά στους ουρανούς’. Αινιγματικό, παρήγορο, μεγαλόψυχο. Αλλά για την δική μας Μήδεια οι ουρανοί είμαστε εμείς. Είναι η προσπάθεια μας για αυτογνωσία , αυτοέλεγχο και αρετή. Αυτό που μοιάζει να υπαινίσσεται ο Ν. Καζαντζάκης στην Ασκητική: ‘Διδασκαλία δεν υπάρχει, δεν υπάρχει Λυτρωτής που ν΄ ανοίξει δρόμο. …...
………..Καθένας, ανεβαίνοντας απάνω από τη δική του κεφαλή, ξεφεύγει από το μικρό, όλο απορίες μυαλό του.’
Καθένας ΠΡΕΠΕΙ να ξεφεύγει, η αποφεύγει, τα πάθη της κρυφής Μήδειας του ψυχισμού του. Να μεγαλουργεί με τη μαγεία της, να ΖΕΙ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΝΟΗΜΑ ΖΩΗΣ, ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΕΠΑΝΑΛΗΠΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ.
Κλεοπάτρα ΠερισσάκηΑς δούμε όμως σε σύντομή περίληψη, την ιστορία της Μήδειας και του άνδρα της ζωής της, του Ιάσονα.
Η Μήδεια ήταν κόρη του βασιλιά της Κολχίδος Αιήτη και ανιψιά της Κίρκης. Η μυθολογική Κολχίδα απλωνόταν στην έκταση της σημερινής Γεωργίας, στα παράλια του Εύξεινου Πόντου. Εκεί κατέφυγε ο Φρίξος αφού χάθηκε η Έλη στα νερά του Ελλήσποντου. Θυσίασε το κριάρι στον Δία και το χρυσό του δέρμα, το χρυσόμαλλο δέρας, το κρέμασε σε μια βελανιδιά- αφιέρωμα στον Άρη, με φύλακα ένα τρομερό δράκο. Ο Αιήτης τον πάντρεψε με την κόρη του, την αδελφή της Μήδειας.
Ο Ιάσωνας από την άλλη πλευρά, ήταν γιός του βασιλιά της Ιωλκού Αίσονα, αλλά μεγάλωσε κοντά στον σοφό κένταυρο Χείρωνα, όπως είχε γίνει και με τον Αχιλλέα. Η Ιωλκός τοποθετείται στην παραλία του Παγασητικού, από όπου άλλωστε ξεκίνησε η αργοναυτική εκστρατεία. Όταν ενηλικιώθηκε ο Ιάσονας ( μονοσάνδαλος), επέστρεψε στην Κολχίδα, για να διαδεχθεί τον πατέρα του, αλλά βρήκε στον θρόνο τον σφετεριστή θείο του Πελία. ‘ Συμφωνήθηκε’ ότι για να βασιλέψει, έπρεπε πρώτα να κλέψει το χρυσόμαλλο δέρας. Κατά άλλη μυθολογική εκδοχή αυτό ήταν επιθυμία της θεάς Ήρας, η οποία ήταν δυσαρεστημένη με τον Πελία. Ο Ιάσωνος κατέφυγε στον γιό του Φρίξου και ανιψιό της Μήδειας τον Άργω, ο οποίος ζούσε στο Άργος και ο οποίος ναυπήγησε το σκάφος, την Αργώ.
Όταν οι αργοναύτες- με σύγχρονη ερμηνεία αποικιστές- έφτασαν στην Κολχίδα, ο Ιάσωνας ζήτησε από τον Αιήτη το χρυσόμαλλο δέρας. Ο Αιήτης έβαλε όρο, τους γνωστούς ακατόρθωτους άθλους. Την ζεύξη των δύο φλογοβόλων ταύρων, το όργωμα και την σπορά με δόντια δράκου. Ο Ιάσωνας δέχθηκε το ανθρωπίνως αδύνατον αυτών των άθλων, γιατί γνώριζε ότι είχε στην υπηρεσία του την μαγική δύναμη της ερωτευμένης Μήδειας. Εκείνος της είχε υποσχεθεί να την πάρει μαζί του στην Ιωλκό και να την πανδρευτεί.
Έτσι λοιπόν ο Ιάσωνος ,- με τα μάγια της Μήδειας- , έζεψε τους ταύρους, όργωσε, έσπειρε, σκότωσε τον δράκο και πήρε το χρυσόμαλλο δέρας. Σαλπάρισε για την επιστροφή στην Ιωλκό, μαζί με την Μήδεια και τον μικρό αδελφό της τον Άψυρτο
Όταν ο Αιήτης- αντιλαμβανόμενος την απάτη- τους καταδίωξε, η Μήδεια ‘βρήκε πάλι την λύση’ να σώσει τους αργοναύτες. Κομμάτιασε τον αδελφό της και πετούσε τα κομμάτια του στην θάλασσα. Ο διώκτης πατέρας, καθυστερούσε για να μαζεύει τα κομμάτια του παιδιού του και έτσι ο ‘γενναίος’ Ιάσωνας ξέφυγε. Φτάνοντας στην Ιωλκό, θέλησε να εκδικηθεί τον Πελία. Ξανά την βρώμικη δουλεία την ανέλαβε η Μήδεια. Είναι γνωστή η περίφημη συνταγή της μάγισσας Μήδειας για το ξανάνιωμα του Πελία. Τεμαχισμός και βρασμός! Το έκαναν οι κόρες του! Μετά από αυτό ο γιός του Πελία ο Άκαστος, απέλασε το ζευγάρι. Σύμφωνα πάντα με την μυθολογία, το ζευγάρι βρήκε καταφύγιο στην Κόρινθο και έζησαν ειρηνικά για δέκα χρόνια με δύο παιδιά. Αλλά ο Ιάσωνας ερωτεύτηκε την Γλαύκη κόρη του Κρέοντα. Η Μήδεια οργισμένη και πληγωμένη, στέλνει ένα μαγικό φλογοποιό χιτώνα -σαν γαμήλιο δώρο- που μόλις τον φόρεσε η Γλαύκη την έζωσαν φλόγες . Απανθρακώθηκε η ίδια και ο πατέρας της, που προσπάθησε να την σώσει. Και σαν ολοκλήρωση της εκδίκησης της προς τον Ιάσονα, η Μήδεια προχωρά στην παιδοκτονία.
Ο Ιάσονας θέλησε να τιμωρήσει την Μήδεια αλλά ‘ Ο Ήλιος της έστειλε ένα μαγικό άρμα και εξαφανίσθηκε ψηλά στους ουρανούς’.
Ο Ιάσονας βασίλεψε τελικά στην Ιωλκό - μετά τον θάνατο του Άκαστου- και μέχρι τα βαθειά γεράματα του. Τον σκότωσε το κατάρτι της Αργώ, που έπεσε επάνω του νικημένο από τον χρόνο, όταν ο Ιάσονας επισκέφτηκε το σκάφος οδηγημένος από την νοσταλγία .
Αυτή είναι η μυθολογική εκδοχή του ζεύγους Ιάσονα και Μήδειας. Δεν διαφέρουν μεταξύ των. Είναι το ίδιο πρόσωπο, άνθρωπος σε σύζευξη, μια διπλή έκφραση του Animus/anima. Είναι η πολυπλοκότητα του ανεξιχνίαστου ψυχισμού μας. Οι μικρές, η σοβαρότερες πράξεις που δεν συνάδουν με τις καθιερωμένες ανθρώπινες αξίες. Με τις αξίες που ανεξάρτητα από το όνομα, την γλώσσα και την εποχή των, κανοναρχούν την κοινωνία των ανθρώπων. Δεν έχει σημασία αν αυτές οι αξίες λέγονται Δελφικά παραγγέλματα, δέκα Εντολές, η φιλοσοφία μιας, η άλλης σχολής.
Έχει σημασία να πειθαρχούμε στους νόμους του κοινού συμφέροντος, της αλληλεγγύης. Η Μήδεια παραβίασε το αξίωμα αυτό. Την μαγική της δύναμη την χρησιμοποίησε λάθος. Πρόδωσε τον πατέρα της, την πατρίδας της και μαζί με αυτά τον ίδιο τον εαυτό της. Αλλοτριωμένη από υπαρξιακή ταυτότητα, αφομοιωμένη στις φιλοδοξίες του άλλου , οι φόνοι ήταν το αναπόφευκτο επακόλουθο, στην αλληλουχία της καταστροφής. Ο άνθρωπος που δεν κατορθώνει να μετουσιώσει την ενόρμηση καταστροφής, σε δημιουργία, σε υπαρξιακή ταυτότητα και νοηματοδότηση ζωής είναι ηθικά ευάλωτος . Την υπαρξιακή του αναπηρία – σαν άλλη Μήδεια- θα την καλύψει με πολύμορφους αλλοτριωτικούς μηχανισμούς. Θα θέσει τον εαυτό του στη υπηρεσία, στα θέλω και στα πρέπει κάποιου άλλου, τον οποίο βλέπει σαν δική του προέκταση , αλλά νοιώθει επίσης να αποτελεί αναπόστατο μέρος του άλλου. Το ένα ατόπημα θα οδηγεί στο άλλο και στο άλλο και τελικά στο χειρότερο. Θυσίες Πάρθια βέλη, αυτοκαταστροφή η ετεροκαταστροφή . Σε τέτοιους κινδύνους μας εκθέτει η κρυφή Μήδεια του Ψυχισμού μας, όταν την μαγική της δύναμη δεν την αξιοποιούμε για ‘την τέλεση άθλων’ Όταν αντί για αυτό, επιτρέπουμε στην πρωτόγονη οργή μας να καταστρέφει ‘ πολιτισμένα’ .
Λύσεις υπάρχουν το υπαινίσσεται η ίδια η τραγωδία. Η Μήδεια δεν υπέστη γήινη τιμωρία. ‘ Ο Ήλιος της έστειλε ένα μαγικό άρμα και εξαφανίσθηκε ψηλά στους ουρανούς’. Αινιγματικό, παρήγορο, μεγαλόψυχο. Αλλά για την δική μας Μήδεια οι ουρανοί είμαστε εμείς. Είναι η προσπάθεια μας για αυτογνωσία , αυτοέλεγχο και αρετή. Αυτό που μοιάζει να υπαινίσσεται ο Ν. Καζαντζάκης στην Ασκητική: ‘Διδασκαλία δεν υπάρχει, δεν υπάρχει Λυτρωτής που ν΄ ανοίξει δρόμο. …...
………..Καθένας, ανεβαίνοντας απάνω από τη δική του κεφαλή, ξεφεύγει από το μικρό, όλο απορίες μυαλό του.’
Καθένας ΠΡΕΠΕΙ να ξεφεύγει, η αποφεύγει, τα πάθη της κρυφής Μήδειας του ψυχισμού του. Να μεγαλουργεί με τη μαγεία της, να ΖΕΙ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΝΟΗΜΑ ΖΩΗΣ, ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΕΠΑΝΑΛΗΠΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου