Προφανώς είναι η απουσία του διαφορετικού που κάνει την ημέρα απαράλλακτη με την προηγούμενη. Η απουσία ενός διαφορετικού που με αυθαίρετο τρόπο το προσδοκούμε ευχάριστο. Λαχείο. Και ωστόσο στο στερεότυπο περπάτημα του χρόνου δεν υπάρχει υπόσχεση για ευχάριστη έκπληξη. Είναι σαν το δικό μας περπάτημα επαναλαμβανόμενο. Το ένα πόδι μπρος το άλλο πίσω, το ένα πόδι στο αύριο το άλλο στο χθες και ανάμεσα τους το σήμερα, μια δρασκελιά. Χωρίς ενδιαφέροντα, χωρίς ανάταση. Αλλά και χωρίς δυσάρεστα απρόοπτα. Αυτό τουλάχιστον μοιάζει να υπαινίσσεται ο ποιητής. Γιατί το ΄απαράλλαχτη’ προαπαιτεί επαναληπτικότητα που και αυτή με την σειρά της είναι απόρροια μιας ισορροπίας διαφόρων μεταβλητών, που υποδηλώνουν ασφάλεια. Το αρνητικό φαίνεται να αποκλείεται έμμεσα, αφού αποσιωπείται το ‘ χωρίς δυσάρεστα απρόοπτα’. Η μονοτονία με τα συνώνυμα της: πλήξη, ανία, βαρεμάρα, συνήθως χαρακτηρίζουν τις ουδέτερες καταστάσεις ζωής. Περισσότερο όμως τους ανθρώπους, που χωρίς ιδεολογία και νοηματοδότηση της ζωής, χωρίς την σοφία του μέτρου προσπαθούν να διαχειρισθούν το υπαρξιακό άγχος.
Μια οικονομική κρίση, μια τρομοκρατική ενέργεια, μια σοβαρή αρρώστια είναι καταστάσεις που διαταράσσουν την επανάληψη και δεν επιτρέπουν όμοιες στιγμές’. Ασφαλώς και δεν είναι ευκταίες. Όμως μας φέρνουν αναπόφευκτα στο στάδιο του να νοσταλγούμε την ασφάλεια της επαναληπτικότητας. Μας αλλάζουν τους συνειρμούς για την μονοτονία και την πλήξη.
Χ/γεννίατικες γιορτές χρόνια τώρα , κάθε ένας από εμάς ακολουθούσε μια δικήτου ρουτίνα. Πόσο όμοιες είναι οι φετινές γιορτές με αυτές προηγούμενων χρόνων ; Πόσο έχουμε ανάλογη ψυχολογική διάθεση, ανάλογα τελετουργικά με αυτά του πέρυσι; Πόσο άραγε να νοσταλγούμε τα παλιά…….
Ασφαλώς πολλά αλλάζουν με τον χρόνο. Άνθρωποι έχουν γεννιούνται και άλλοι πεθαίνουν. Άνθρωποι παντρεύονται ερωτευμένοι και άλλοι ζουν την οδύνη του χωρισμού. Γεγονότα που δεν μας επιτρέπουν να παραπονεθούμε ότι: ‘Την μια μονότονην ημέραν άλλη μονότονη, απαράλλακτη ακολουθεί.’ Όμως είναι γεγονότα που συμβαίνουν σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο που λέγεται ‘Κράτος Δικαίου, Κράτος Πρόνοιας’ και που αναμένεται να είναι σταθερό και προστατευτικό. Όταν αυτό διαταράσσεται, η ατομική ισορροπία γίνεται πολύ πιο δύσκολη,ανατρέπεται εύκολα ειδικότερα μάλιστα όταν συνυπάρχουν και άλλες προσωπικές αρνητικές συνιστώσες . Και ωστόσο κάτω από κάθε συνθήκη διαφεύγει πάντα -η σχεδόν πάντα η αίσθηση, το βίωμα του ‘ υπάρχειν στο τώρα’, ειδικότερα μάλιστα όταν αυτό το τώρα είναι αρκετά καλό η έστω ουδέτερο. Μοιάζει το σήμερα να χάνεται ανάμεσα στην γεύση του χθες και στην προσδοκία η και στον φόβο του αύριο.
‘Αυτά που έρχονται,
κανείς εύκολα τα εικάζει.
Είναι τα χθεσινά,τα βαρετά εκείνα’
Σίγουρα ο Καβάφης δεν δείχνει την αυτολύπηση. Αντίθετα αναγνωρίζει την ικανότητα του ατόμου για Εικασία, για πρόβλεψη και επομένως για διαχείριση των εξωτερικών συνθηκών. Όποιο και αν είναι το παρόν ΄Αυτά που έρχονται’, είναι το δικό μας παρών, το δικό μας ‘ υπάρχειν στο τώρα’. Το μόνο πραγματικό, το μόνο ουσιαστικό αγαθό που ασφαλώς κερδίζεται και με την ενσωμάτωση των αναμνήσεων και εικασιών.
Το : ‘Θα γίνουν τα ίδια πράγματα, θα ξαναγίνουν πάλι’,αν το προσεγγίσουμε με την ‘Σισυφική φιλοσοφία ζωής’ διαβάζεται σαν θρίαμβος νίκης και όχι σαν καταδίκη. Υπενθυμίζεται ότι ο μυθικός Σίσυφος τιμωρήθηκε από τους Κριτές των Νεκρών γιατί ‘νίκησε’ τον Άδει. Η τιμωρία ήταν να ανεβάζει σπρώχνοντας στην κορυφή ενός λόφου έναν τεράστιο βράχο και όταν πλησιάζει την κορυφή, ο βράχος να κυλά πίσω. Και έτσι ο Σίσυφος σπρώχνει ακόμα ……εκεί στον λόφο μακριά από τους νεκρούς. Το έγκλημα του ήταν ότι κατόρθωσε να νικήσει το θάνατο η έστω ότι συμβολίζει ο θάνατος. Να ανατρέψει τη φυσική τάξη, κάνοντας ‘πραγματικότητα’ το πιο ουτοπικά όνειρο του ανθρώπου. Και αυτό ήταν μια νίκη μυαλού και όχι φυσικής ρώμης. ‘Προνόησε’, είχε την ικανότητα να εικάσει αυτά που ήταν να έρθουν. Διάλεξε την ζωή και δέχθηκε το τίμημα της αθανασίας.
Σίγουρα είναι μια άλλη οπτική, μια άλλη ιεράρχηση αξιών. Ίσως η έννοια αυτού του ‘ υπάρχειν στο τώρα’, που σε μεγάλο βαθμό το ορίζουμε εμείς , φτάνει να έχουμε το θάρρος για την ευθύνη των πράξεων μας.
Μονοτονία (Στίχοι: Κωνσταντίνος Καβάφης)
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος.Ερμηνεία: Κώστας Θωμαΐδης Πρώτη εκτέλεση: Γιώργος Μεράντζας
Τη μια μονότονη ημέρα
άλλη μονότονη,απαράλλαχτη ακολουθεί
Θα γίνουν τα ίδια πράγματα,
θα ξαναγίνουν πάλι.
Οι όμοιες στιγμές μας βρίσκουνε
και μας αφήνουν.
Μήνας περνά
και φέρνει άλλον μήνα.
Αυτά που έρχονται,
κανείς εύκολα τα εικάζει.
Είναι τα χθεσινά,τα βαρετά εκείνα.
Και καταντά το αύριο πια,
σαν αύριο να μη μοιάζει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου